جابجایی افراد، کالا و محصولات به وسیله قایق، کشتی و دیگر شناورها، بر بستر دریاها، اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها، کانال‌ها و رودخانه‌ها را حمل و نقل دریایی می گویند. امروزه با توجه به افزایش میزان تجارت جهانی و رشد و توسعه صنعت کشتی سازی، حمل و نقل دریایی بیش از گذشته مورد استفاده قرار می گیرد، به گونه ای که بیش از ۸۵ درصد حمل و نقل های کل دنیا از این طریق انجام می گیرد. از جمله مهمترین دلایل استفاده از حمل و نقل دریایی می توان به هزینه پایین حمل، امنیت بالا، توانایی انتقال محموله با حجم بسیار بالا اشاره کرد.
کالاهایی که از طریق دریا حمل می شوند معمولاً دارای حجم و وزن زیادی می باشند. از طریق کشتی های باری محصولات مختلفی همچون مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی، مواد اولیه سوختی، محصولات صنعتی، خودرو و لوازم یدکی و حتی حیوانات زنده جابه‌جا می شود. جهت انتقال دارو و مواد غذایی از طریق کشتی، از کانتینرهای یخچالی استفاده می شود که دمای مورد نیاز را تامین کرده و از فاسد شدن آن ها جلوگیری می کند. همچنین نوع دیگر از کانتینر ها وجود دارند که به آن ها کانتینر تهویه دار می گویند و مناسب جابجایی مواد غذایی، حبوبات و قهوه هستند.
تاریخچه حمل و نقل دریایی
قدمت حمل و نقل دریایی با استفاده از قایق به شش هزار سال پیش از میلاد می رسد. سرزمین های چون مصر باستان، وایکینگ‌ها، فنیقی‌ها و یونانی‌ها از نخستین اقوامی بودند که از این روش برای تجارت استفاده می کردند.
در ابتدای کار قایق ها و کشتی ها از حدود ساحل رودخانه ها فراتر نمی رفتند. زیرا کشتی های چوبی کوچک با نیروی باد به حرکت در می آمدند و مخصوص رودخانه‌ها بودند. بعدها کشتی هایی با موتورهای کم توان ساخته شدند که با استفاده از چوب و زغال سنگ کار می کردند، اما آنها هم چون امکان حمل مقادیر زیادی چوب و زغال سنگ را نداشتند، توان طی مسیر در عرض اقیانوس ها و دریاهای بزرگ را نداشتند.
پس از گذشت زمان، کشتی هایی از آهن و فولاد ساخته شد که با قدرت بخار کار می کردند و پس از آن صنعت حمل و نقل دریایی وارد دوره جدیدی از پیشرفت شد. امروزه کشتی هایی وجود دارد که به جای استفاده از سوخت های فسیلی، از سوخت اتمی استفاده می کنند و زمان جابجایی را چیزی حدود ۸۰ کاهش داده اند.
